Bu haftaki kitabımız Alioğlu Yayınevi’ne ait. Eserin adı “Sarıkamış Harekâtı Ve 91. Alay.” Yazarı ise Cavit Marancı. Üzerinde yaşadığımız ve neredeyse her metrekaresinde bir şehidimiz bulunan topraklarımızın, hangi imkânsızlıklar içerisinde bizlere emanet edildiğini bilmek isteyenler için bulunmaz bir eser. Bu kitabı, aklı erdiği günden bu yana yazmak için atalarının dizinin dibinden ayrılmayan ve büyüdükten sonra da resmi belgeler ışığında Sarıkamış Harekâtı’nın içerisindeki 91. Alay’ın bilinmeyenlerini anlatan Cavit Marancı, eserinin “Okurla Hasbihal” kısmında söze şöyle başlamış: “Zafer desen, diyemezsin, sonucu belli. Yenilgi desen, olup bitenleri ve en nihai sonucunu biliyorsun, dilin varmaz.

Övgüler dizmeye, ağıtlar yakmaya söz dağarcığın, nefesin yetmez”.

Yazar bu duygularla kaleme aldığı “Sarıkamış Harekâtı ve 91. Alay’ın”, “Musul’dan Edirne’ye, Niksar’dan Sarıkamış’a noktalanan o günlerini şöyle anlatıyor: “Sarıkamış Harekâtı’na katılan her askeri birliğin hatta her askerin serüveni hazin, sıra dışı ve çarpıcıdır ama 91. Alay’da bunların adeta toplamı mevcuttur. 91. Alay, Sarıkamış Harekâtı hazırlık ve icra safhasında, ordu içindeki insan sayısı en fazla olan alaydır. Sefere hazır haliyle 3335 mevcutludur. Dr. M. Derviş Kuntman ‘3500 mevcutluydu’ diyor. Harekât süresince diğer birliklere nazaran en geniş coğrafi mesafeyi kat etmiştir, en az 700 km. Yirmi dört saat içerisinde bağlı bulunduğu ve merkezini oluşturduğu 31. Tümen ile “İd” kasabasını (Narman’ı) ele geçirip, Oltu üzerine yürüyüşe başladığında, taarruz ettiği Rus birliğinden 1150 (bin yüz elli) Rus askerini komutanları albayla birlikte esir almış ve harekâtın önemli başarılarından birini gerçekleştirmiştir. Kosor-Penek arası 8 km’lik yolu, karlı ve tipili bir havada, dağ toplarının sevkiyle de görevli olarak, saatte ortalama 384 m. yol alarak 21 saatte ulaşabilmişlerdir.

Sarıkamış Harekâtı’nın en trajik sahasını oluşturan Allahuekber Dağlarını, dağ toplarıyla 22 saatte aşabilmiş, mevcudunun yüzde seksenini donuk ve kayıp vermiştir. Sarıkamış’ı en son terk eden artçı birliklerden birisidir. Sancağını ve toplarını düşmana kaptırmamış, komuta kademesini esir vermemiştir. 3 Ocak 1915 tarihi itibariyle kalan mevcudu 134’tür. Derviş Kuntman, 5 Ocak 1915 günü 120 kişi kaldıklarını belirtir. Harekâtın yukarı Sivri köyünden 3335 mevcutla başladığı andan, Sarıkamış’tan ricat ettiği ve Çatak deresine kalan topları yuvarladığı ana kadar -dağ ve sahra toplarının sevkine refakat ve yardım etme- gibi çok ağır bir fiziki güç sarfı gerektiren bir görevi üstlenmiştir. İnsanın dayanma gücü sınırlarını aşmış kahramanlardan müteşekkil alayın bu öyküsü, adeta Sarıkamış Harekâtı’nın bir özeti ve sembolüdür.

Eser hakkında Alioğlu Yayınevi: 0212- 511 29 23- www.alioglu.com

http://www.yeniakit.com.tr/yazarlar/huseyin-ozturk/sarikamis-harekati-ve-91-alay-16924.html